JESIENNA CHANDRA, CZY JUŻ DEPRESJA? Część 1
Spis treści
Myśląc o depresji zarówno dziecko, jak i dorosły pierwsze co „zrobi smutną minkę”. Jednakże takie postrzeganie choroby jest znacznym uproszczeniem, krzywdzącym lekceważeniem istoty problemu oraz ogromnym niedopowiedzeniem w temacie pozostającym nieco poza możliwościami ludzkiego poznania i zrozumienia, a jednocześnie tak bardzo budzącym kontrowersje.
BRAK „POGODY” - BRAK „NASTROJU”?
Depresja, tak samo jak każda inna choroba rozwija się latami, początkowo niezauważalnie, następnie dając niejednoznaczne i subtelne, przez co bagatelizowane symptomy, a próba zrozumienia swojego stanu następuje dopiero w momencie wyraźnych objawów uniemożliwiających normalną aktywność w życiu codziennym. Zwykłe czynności zaczynają przerażać i przerastać, a jedyną bezpieczną ostoją wydaje się dom, mieszkanie lub własny pokój. Trudno zdefiniować, w którym momencie przewlekle obniżony nastrój określany dystymią (z którą zmaga się znaczny odsetek społeczeństwa), przechodzi w „mniej łagodną” formę depresji, bezpośrednio zagrażającą życiu. Każdy przedłużający się stan osłabionej kondycji psychicznej powinien stanowić wyraźny sygnał, że dzieje się coś niepokojącego, czego nie da się wytłumaczyć niedoborem słońca w okresie jesiennej słoty.
PRZYCZYNY DEPRESJI
Wystąpienie depresji może zależeć od wielu czynników, które warto podzielić na następujące grupy:
- czynniki psychologiczne (m.in.: trudne wydarzenia życiowe, napięte relacje małżeńskie, rodzinne, patologiczne relacje z innymi osobami);
- czynniki biologiczne (m.in.: genetyczne, wahania/zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu, stan zdrowia somatycznego, choroby przewlekłe, uzależnienia);
- czynniki społeczne i kulturowe (m.in.: poczucie samotności/ wyobcowania, sytuacja zawodowa, szkolna, materialna, mieszkaniowa).
ROZPOZNANIE DEPRESJI
Bardzo trudno walczyć z pozornie niewidocznym wrogiem, jeszcze ciężej jeżeli większość symptomów ocenić w stanie jest tylko sam cierpiący, a nie jak w innych jednostkach chorobowych choćby wzorcowa tabela norm wyników laboratoryjnych. Dużo prościej, gdy widoczna przyczyna problemu nie pozostawia żadnych wątpliwości i pozwala na jednoznaczną diagnozę – na przykład złamana ręka. A co w przypadku „złamanego serca”, „mgły mózgowej”, „cierpiącej duszy”? Skąd pewność, że obniżony nastrój, ogólna niechęć, utrzymujący się marazm, to nie zwykła tęsknota za letnim słońcem i bunt na widok październikowej pluchy?
Aby zdiagnozować epizod depresyjny należy stwierdzić występowanie przez co najmniej dwa tygodnie większości objawów wiodących:
- obniżenie nastroju;
- utrata zainteresowań i brak zdolności do odczuwania przyjemności zwany anhedonią;
- spadek energii prowadzący do wzmożonej męczliwości i obniżonej aktywności
oraz dwa lub kilka z listy pozostałych objawów:
- osłabienie koncentracji i uwagi;
- niska samoocena i obniżona wiara w siebie oraz własne możliwości;
- nieustanne i nieuzasadnione poczucie winy;
- pesymizm i czarnowidztwo (defetyzm);
- myśli i czyny samobójcze;
- zaburzenia snu, bezsenność;
- zmniejszony apetyt mogący prowadzić do zaburzeń odżywiania.
Jeżeli większość z powyższych objawów występuje niemal codziennie w okresie 2 tygodni, bądź dłuższym rozpoznaje się epizod dużej depresji.
Narzędzie pomocnicze w diagnozowaniu jednostki chorobowej jaką jest depresja stanowi Test/ Inwentarz Depresji Becka – służący do dodatkowej samooceny, przesiewowego rozpoznawania u samego siebie objawów depresji.
Podczas diagnozowania depresji oprócz pogłębionego wywiadu w oparciu o wyżej wskazaną klasyfikację, pomocne mogą się również okazać następujące badania:
- tomografia głowy;
- badania laboratoryjne (m.in. w kierunku niedoboru witamin z grupy B, anemii, czy podtrucia organizmu nagromadzonymi metalami ciężkimi);
- profil tarczycowy (TSH, fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG), USG tarczycy;
- badania w kierunku pasożytniczym (m.in. grzybiczym).
CZYM TAK NAPRAWDĘ JEST DEPRESJA?
Depresja to zaburzenia nastroju w najbardziej powszechnie występującej formie. Szacuje się, że w Polsce dotyczy ok. 1,5 miliona osób. Depresja może wystąpić w każdym okresie życia
a wzrost ryzyka zachorowania obejmuje okres dojrzewania. Powszechnie uważa się, że jest chorobą wieku młodzieńczego i dojrzałego, co wiąże się z intensywnością zachodzących w tym okresie zmian i działań, koniecznością podejmowania wielu kluczowych decyzji. Jednak depresja, oprócz otępienia to również najczęstsze zaburzenie psychiczne w wieku podeszłym. Można zatem śmiało stwierdzić, że praktycznie nie omija żadnej grupy wiekowej atakując zarówno kobiety, jak i mężczyzn.
Nie każdy obniżony nastrój i pogłębiony smutek na twarzy oznacza depresję i nie każda depresja to „flagowy” wszechobecny smutek. W przypadku depresji pogorszone samopoczucie utrzymuje się nieustannie, przez co trudności może sprawiać nawet codzienne funkcjonowanie.
Permanentny stan apatii trwa przynajmniej 2 tygodnie i towarzyszą mu inne objawy, takie jak:
- nieprzemijające poczucie zmęczenia;
- dobowe wahania samopoczucia;
- spadek zainteresowań, ograniczenie aktywności na każdej płaszczyźnie;
- brak jakiejkolwiek satysfakcji z życia;
- utrata radości z życia i przygnębienie;
- problemy z koncentracją, zaburzenia uwagi;
- pogorszenie pamięci i funkcji poznawczych;
- zaburzenia snu;
- zmniejszenie lub utrata apetytu (w nielicznych przypadkach wzrost apetytu);
- zaburzenia miesiączkowania;
- spadek libido;
- izolowanie się od znajomych, bliskich, rodziny;
- ciągle towarzyszące poczucie niepokoju, lęku, bądź wewnętrznego napięcia (nadchodzącej katastrofy)'
- narastające poczucie utraty sensu życia, bezsens życia, poczucie beznadziejności, myśli rezygnacyjne, myśli o śmierci.
Depresja to nie jedynie choroba duszy, ale i ciała a wiele z objawów można zaobserwować z zewnątrz:
- spowolnione ruchy;
- nieobecność „ciałem”;
- monotonny głos;
- zauważalna nerwowość i/lub niepokój – częsta zmiana pozycji ciała, manipulowanie palcami rąk;
- uboga mimika, praktycznie pozostający niezmiennym wyraz twarzy.
DEPRESJA NIEJEDNO MA IMIĘ – TYPY I RODZAJE DEPRESJI
Na podstawie przyjętej klasyfikacji stany depresyjne można podzielić na 3 grupy:
- depresje biologiczne, w przebiegu nawracających zaburzeń afektywnych;
- depresje w przebiegu schorzeń somatycznych - związane z występowaniem samej choroby somatycznej (np. otyłość, nowotwory), bądź ze stosowaniem leków
i innych substancji;
- depresje psychogenne - związane z przyczynami psychologicznymi (negatywne emocje, straty – żałoba, rozwód, itp.).
Inne, szczególne stany depresyjne, które warto wyróżnić, to:
- dystymia (uporczywe, przewlekłe osłabienie nastroju);
- depresja maskowana (mało charakterystyczne objawy, mogące różnić się od klasycznych);
- depresja atypowa (w przeciwieństwie do klasycznej depresji można zauważyć wzrost apetytu – głównie na słodkie pokarmy – oraz następujący po tym wzrost wagi ciała);
- depresja poporodowa;
- depresja w wieku starszym;
- depresja sezonowa (zazwyczaj pojawia się w sezonie jesienno-zimowym).
Biorąc pod uwagę rozbudowaną klasyfikację, niejednoznaczność objawów, utrudnione rozpoznanie niepokojących zachowań zarówno u siebie, jak i osób z najbliższego otoczenia oraz nieznaczne różnice pomiędzy określonymi stanami depresyjnymi, należy pamiętać, że zapewnienie holistycznego podejścia pod okiem Specjalisty, bądź całego Zespołu Doświadczonych Specjalistów (Centrum Medyczne Opra-Med) powinno być pierwszym krokiem, zaraz po pojawieniu się jakichkolwiek podejrzeń, że mamy do czynienia z depresją.
Autor artykułu:
Anna Dymek-Kucińska
Koordynator Poradni Dietetycznej
Centrum Medycyny Konwencjonalnej
i Alternatywnej Opra-Med
Zainteresował Cie artykuł?
Zapraszamy do skorzystania z usług naszej
Poradni Leczenia Chorób Psychicznych
lub umów się od razu na wizyte...
+48 22 299 38 99