ALT - na czym polega, kto powinien wykonać badanie, interpretacja wyników.

Badanie ALT ( aminotransfera alaninowa ) sprawdza uszkodzenie wątroby. Twój lekarz może użyć tego testu celem określenia czy choroba, leki, używki lub uraz uszkodziły twoją wątrobę.

Wątroba wykonuje dla Ciebie wiele ważnych funkcji:

• wytwarza płyn zwany żółcią, która pomaga organizmowi trawić pokarm,
• usuwa produkty przemiany materii i inne toksyny z krwi,
• produkuje białka i cholesterol.

ALT jest enzymem, którego organizm potrzebuje do przekształcenia białek w energię. Większość z nich jest przechowywana w wątrobie. Twój poziom zwykle pozostaje stabilny i stosunkowo niski, jeśli Twoja wątroba jest zdrowa, podczas gdy uszkodzenie wątroby powoduje wyciek ALT do krwiobiegu w większych ilościach. Dlatego specjaliści zlecają badanie ALT w celu sprawdzenia czynności wątroby. Jednak różne inne czynniki mogą wpływać na Twoje poziomy, dlatego lekarze będą analizować poziom ALT wraz z innymi markerami zdrowia takimi jak AST, ALP, bilirubina i GGT.

Na czym polega badanie ALT?

Badanie ALT ( aminotransferaza alaninowa ) polega na określeniu poziomu ALT we krwi. To enzym wątrobowy, a badanie ALT zlecane jest jako badanie przesiewowe w kierunku uszkodzenia wątroby.

ALT należy do grupy enzymów wskaźnikowych, narządowo nieswoistych. Enzym to białko w komórce, który działa jak katalizator i umożliwia zajście pewnych procesów w organizmie. W Twoim organizmie są tysiące enzymów, które pełnią ważne funkcje. Uszkodzenie wątroby, komórek wątroby lub zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych powoduje wzrost aktywności ALT we krwi. Pomiary aktywności wykorzystuje się głównie w diagnostyce chorób wątroby i chorobach wątroby:

• wirusowego zapalenia wątroby,
• toksycznego uszkodzenia wątroby,
• żółtaczka zastoinowa,
• marskość wątroby,
• nowotwory wątroby,
• alkoholowe uszkodzenie wątroby.

Popularne nazwy badania krwi ALT obejmują:

• transaminaza alaninowa ( ALT ).
• aminotransferaza alaninowa.
• SGPT.
• Transaminaza glutaminowo - pirogronowa w surowicy krwi.
• GPT.

ALT - Krótko o badaniu

ALT pomaga przekształcić L-alaninę i alfa-ketuglutaran w glukozę, którą można wykorzystać jako źródło energii ( poprzez pirogronian ) oraz L-glutaminian, który można wyeliminować jako odpad lub wykorzystać do budowy nowych białek.

Ponieważ ALT jest enzymem, jego poziomy są zazwyczaj określane przez pomiar jego aktywności ( szybkością z jaką ALT przekształca L-alaninę i alfa-ketuglutaran w pirogronian i L-glutaminian ).

Kiedy należy wykonać badanie ALT?

Badanie ALT jest odpowiednie w wielu sytuacjach medycznych. Często jest przepisywane jako wstępny test diagnostyczny, jeżeli Pacjent wykazuje objawy, które można wytłumaczyć podstawowym problemem wpływającym na wątrobę. Nawet jeśli masz objawy ogólne, w procesie diagnostycznym można zastosować test panelowy, który obejmuje ALT. Panel wątrobowy lub CMP, w tym ALT, mogą być częścią podstawowej oceny w nagłych przypadkach lub na izbie przyjęć.

Twój lekarz może zlecić test ALT, jeśli masz objawy choroby wątroby, w tym:

• żółtaczka ( zażółcenie skóry ).
• ciemny mocz,
• mdłości,
• wymioty,
• ból w prawej, górnej części brzucha.

Test ALT często wykonywany jest z innymi testami enzymów wątrobowych. Sprawdzenie poziomów ALT wraz z poziomami innych enzymów wątrobowych może dostarczyć lekarzowi bardziej szczególnych informacji na temat problemu z wątrobą.

Test ALT może być częścią rutynowej kontroli lub może być wymagany, jeśli ktoś ma czynniki ryzyka choroby wątroby w tym:

• obciążenia rodzinne w historii medycznej,
• ostre wirusowe zapalenie wątroby,
• stłuszczenia wątroby,
• intensywne używanie alkoholu ( spożywania alkoholu ),
• zatruciu grzybami,
• chorób tarczycy,
• bóle brzucha,
• utrata masy ciała,
• utrata apetytu, utrata owłosienia,
• spadek libido,
• narażenie na ekspozycje w przyjmowanych lekach,
• uszkodzenie wątroby spowodowane lekami na receptę i bez recepty, suplememtami,
• anoreksja,
• otyłość,
• kamienie żółciowe i zapalenie trzustki wywołane przez kamienie żółciowe,
• uszkodzenie mięśni spowodowane zbyt obciążającymi ćwiczeniami, urazem lub chorobą mięśni,
• zawał mięśnia sercowego,
• nieprawidłowe niszczenie krwinek czerwonych (hemoliza),

Inne powody, dla których warto wykonać test ALT to:

• monitorowanie postępu chorób wątroby, takich jak zapalenie wątroby lub niewydolność wątroby,
• ocenić, czy należy rozpocząć leczenie choroby wątroby,
• ocenić, jak dobrze działa leczenie.

Niektóre typowe testy czynnościowe wątroby obejmują - dodatkowo:

• transaminaza asparginianowa ( AST ) - AST to enzym, który pomaga metabolizować aminokwasy. Podobnie jak ALT, AST jest zwykle obecny we krwi na niskim poziomie. Wzrost poziomu AST może wskazywać na uszkodzenie wątroby, chorobę lub uszkodzenie mięśni.
• fosfotaza alkaliczna (ALP ) - ALP jest enzymem występującym w wątrobie i kościach i jest ważny dla rozkładu białek. Wyższe niż normalne poziomy ALP mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby lub chorobę, taką jak zablokowany przewód żółciowy lub niektóre choroby kości.
• bilirubina jest substancją wytwarzaną podczas normalnego rozpadu czerwonych krwinek. Bilirubina przechodzi przez wątrobę i jest wydalana z kałem. Podwyższony poziom bilirubiny może wskazywać na uszkodzenie lub chorobę wątroby lub niektóre rodzaje niedokrwistości. Badanie poziomu bilirubiny jest ważnym elementem panelu wątrobowego.
• gamma-glutamylotransferaza (GGT) jest enzymem we krwi. Wyższe niż normalne poziomy mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby lub dróg żółciowych.
• dehydrogeneza L-mleczanowa (LD) to enzym występujący w wątrobie. Podwyższony poziom może wskazywać na uszkodzenie wątroby, ale może być podwyższony w wielu innych zaburzeniach.
• czas potrombinowy (PT) to czas potrzebny do skrzepnięcia krwi. Zwiększony PT może wskazywać na uszkodzenie wątroby, ale może być również podwyższony, jeśli bierzesz pewne leki rozrzedzające krew, takie jak warfaryna.

ALT – badanie, normy ALT, podwyższone

Enzym ten występuje głównie w wątrobie. Mniejsze ilości ALT znajdują się również w nerkach i innych narządach. Twoje ciało wykorzystuje ALT do rozkładania żywności na energię. Zwykle poziom ALT we krwi jest niski. Jeśli twoja wątroba jest uszkodzona, uwolni więcej ALT do krwi i poziom wzrośnie.

ALT jest zwykle wykonywany jako część grupy testów czynnościowych wątroby, zwany panelem wątrobowym.

Ten panel zawiera test aminotransferazy asparginianowej (AST). AST to kolejny enzym wątrobowy. Podobnie jak w przypadku ALT, poziom AST we krwi wzrasta, jeśli wątroba jest uszkodzona.

Porównanie poziomów ALT z AST daje lekarzowi więcej informacji na temat stanu wątroby. Stosunek ALT do AST może pomóc lekarzowi ustalić, jak poważne jest uszkodzenie wątroby i co mogło je spowodować.

Badanie ALT – co to jest?

Pomiar ALT zapewnia łatwo dostępne, tanie badanie krwi. ALT jest cennym testem przesiewowym do wykrywania niewidocznych w inny sposób chorób wątroby, takich jak bezobjawowe wirusowe zapalenie wątroby, niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Jednak oprócz chorób wątroby na aktywność ALT w surowicy może wpływać szereg czynników niezwiązanych z martwicą wątroby. Poziom ALT różni się w zależności od wieku z wyższymi wartościami u mężczyzn niż u kobiet. Dodatkowo czynniki wpływające na poziom ALT w surowicy obejmują wskaźniki masy ciała (BMI) i poziomu trójglicerydów, niezależnie od płci. Poziom cholesterolu całkowitego i spożycie alkoholu wśród mężczyzn mają dodatkowe korelacje, podczas gdy palenie tytoniu, aktywność fizyczna i wiek mają ujemną korelację z poziomem ALT. Poziom glukozy u kobiet ma dodatnią korelację w z aktywnością ALT, podczas gdy stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych ma tendencje do obniżania wartości ALT.

Niektóre z tych korelacji ( takie jak BMI) można wytłumaczyć wyższym poziomie ALT u osób ze stłuszczeniem wątroby. Podobnie pacjenci z hiperlipidemią lub hiperglikemią mogą cierpieć na stłuszczenie wątroby jako część zespołu metabolicznego. W świetle rosnącej częstotliwości występowania otyłości w populacji rozkład ALT w pozornie zdrowej populacji zmieniał się tak, że niektórzy pacjenci z niealkoholową stłuczeniową chorobą wątroby mogą mieć ALT w normalnym zakresie.

Poziom ALT w surowicy wzrasta w stanach chorobowych, które powodują uszkodzenie komórek wątrobowych, poziomy ALT w surowicy mogą skutecznie identyfikować trwający proces chorobowy wątroby. Prawdopodobieństwo wystąpienia klinicznie istotnej choroby wzrasta, zwłaszcza jeśli podwyższonej aktywności ALT towarzyszą objawy takie jak zmęczenie, jadłowstręt lub świąd.

Alkoholowa choroba wątroby (ALD ), zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV), zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV), hepatotoksyczność wywołana lekami, choroby autoimmunologiczne i cholestatyczne wątroby, choroby metaboliczne wątroby wyłonić się mogą w wyniku testu poziomu ALT.

Czynniki kliniczne związane z poziomem ALT w surowicy:

• wirusowe zapalenie wątroby ( głównie zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B i wirusem zapalenia wątroby typu C ). Wirusowe zapalenie wątroby jest główną lub wtórną przyczyną podwyższonego poziomu ALT w populacjach na całym świecie. Aktywność ALT jest wskaźnikiem uszkodzenia wątroby u pacjentów z ostrym i przewlekłym wirusowym zapalaniem wątroby.
• spożycie alkoholu jest kolejną przyczyną podwyższenia poziomu ALT w populacji ogólnej.
• niektóre leki
• spożycie kawy może być czynnikiem ochronnym przed podwyższeniem poziomu ALT
• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby.

Kto powinien wykonać badanie ALT?

Badanie aminotransferazy alaninowej wskazane jest u pacjentów, którzy zgłaszają konkretne, niepokojące objawy takie jak zmęczenie, nudności, utrata apetytu, wymioty czy dyskomfort w żołądku, zażółcenie skóry i oczu.

Poziom aminotransferazy alaninowej sprawdza się u osób z przewlekłym zapaleniu wątroby, gdy stosowane są leki przeciwnowotworowe, gdy zauważa się powiększenie gruczołów piersiowych, zaburzenia miesiączkowania, niewydolność krążenia, świąd skóry.

Celem skierowania na badanie wystarczy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub wykonać badanie w każdym komercyjnym podmiocie leczniczym, w którym próbka krwi żylnej pacjenta zostanie przebadana przez laboratorium współpracującym z taką jednostką.

Badanie ALT wykonuje również nasza placówka od poniedziałku do piątku PUNKT POBRAŃ OPRA-MED

ALT we krwi – normy i interpretacja wyników

Badania laboratoryjne mają określone normy, również w przypadku testu ALT. Zależą one od wielu czynników i norm ustalonych przez każde laboratorium. Wynik porównujemy z normą wyrażona dla przedziału wiekowego i płci. Na tej podstawie dokonuje się oceny stopnia uszkodzenia wątroby.

Norma wynosi od 5 do 40 jednostek na litr krwi. U kobiet norma ta to około 35 jednostek, a u mężczyzn 45 jednostek. U noworodków wskaźnik ALT może być wyższy, ale to jest naturalne zjawisko.

Mężczyźni: 1-30 dni < 25 U/l, 1 -12 miesięcy < 35 U/l, 1-3 lat <30 U/l, 3-6 < 20 U/l, 6-9 < 25 U/l, 9-18 lat < 30 U/l, 18 lat , 42 u/l

Kobiety: 1-30 dni < 25 U/l, 1-12 miesięcy < 30 U/l, 1-3 lata < 30 U/l, 3-6 lat ,25 U/l, 6-9 lat ,25 U/l, 9-18 lat < 20 U/l, >18 lat < 333 U/l.

Znaczenie podwyższone poziomy aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi stwierdza się w ostrym wirusowym zapaleniu wątroby ( po zażyciu leków lub substancji toksycznych ). Przejściowe zwiększenie ALAT w surowicy obserwuje się w zespole zmiażdżenia, po wstrząsie, w ciężkich oparzeniach, niedotlenieniu i niewydolności krążenia. Wartości 200-4000 IU/l wskazują na przewlekłe stany zapalne, przewlekłe toksyczne uszkodzenie wątroby, zawał mięśnie sercowego, cholestazę, marskość wątroby. Niższe poziomy, do 200IU/l występują w guzach pierwotnych wątroby, przerzutach do wątroby, uszkodzeniu polekowym, chorobach zakaźnych z zajęciem wątroby, zapaleniu dróg żółciowych czy mięśnia sercowego.

Oznaczenie ALT jako norma nie wykluczają zaburzeń czynności wątroby.

Przygotowanie do badania

Test ALT nie wymaga specjalnego przygotowania. Należy jednak poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach na receptę lub bez recepty. Niektóre leki mogą wpływać na poziom ALT we krwi.

Lekarz może zalecić unikanie przyjmowania niektórych leków przez pewien czas przed badaniem.

Unikaj forsowanych ćwiczeń tuż przed wykonywaniem testu ALT.

W placówce OPRA-MED wykonujemy testy prób wątrobowych, zajmujemy się oznaczeniem aminotransferazy asparginianowej i realizujemy wszystkie badania laboratoryjne PUNKT POBRAŃ OPRA-MED. Pobraniem krwi zajmują się pielęgniarki oraz ratownicy medyczni z wieloletnim stażem pracy. Wyniki badania ALT oraz wszystkich paneli można omówić z naszymi specjalistami. Ich znaczenie może mieć wpływ na postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia.

Podwyższone ALT – możliwe przyczyny

Wyższe niż normalne poziomy ALT mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby. Podwyższony poziom ALT może być wynikiem:

• zapalenie wątroby,
• marskość wątroby, czyli ciężkie bliznowacenie wątroby,
• obumarcie tkanki wątrobowej,
• guz lub rak w wątrobie,
• brak dopływu krwi do wątroby,
• hemochromatoza, która jest zaburzeniem powodującym gromadzenie się żelaza w organizmie,
• mononukleoza, która jest infekcją zwykle wywoływana przez wirusa Epsteina-Barra,
• cukrzyca.

Jeżeli wyniki Twoich badań wskazują na uszkodzenia lub chorobę wątroby, możesz potrzebować więcej badań, aby określić przyczynę problemu i najlepszy sposób jego leczenia.

Przyczyny podwyższonego poziomu enzymów wątrobowych nakreślają możliwość zastosowania leczenia:

• leki przeciwwirusowe,
• interferon alfa,
• fosfolipidy,
• L-asparaginian L-ornityny,
• kwas ursodeoksycholowy,
• kwas tiazolidynokarboksylowy.

Co zrobić gdy poziom ALT jest wysoki?

Podwyższony poziom ALT w wynikach testu może być niepokojący, zwłaszcza jeżeli jest daleko od górnej granicy i jeśli inne parametry również wykraczają poza normalny zakres. Możesz obniżyć ten enzym poprzez następujące kroki:

• unikaj pokarmów bogatych w węglowodany - w badaniu z 2015 roku wysokie spożycie węglowodanów w żywności i napojach bogatych we fruktozę znacznie zwiększyło poziom ALT. Z drugiej strony dieta niskowęglowodanowa obniża poziom enzymu dwukrotnie w porównaniu z dietą niskotłuszczową. Podczas gdy węglowodany wydają się wyzwalać skok enzymów wątrobowych, tłuszcz, a zwłaszcza zły cholesterol, nie działa na korzyść. Wysoki poziom cholesterolu przeciąża funkcje wątroby, zwiększa poziom ALT, a nawet zwiększa ryzyko raka wątroby.
• wypij filiżankę kawy dziennie - kawa ma wiele właściwości zdrowotnych. W przypadku wątroby badania wykazały, że picie kawy pomaga zapobiegać wysokiemu poziomowi ALT w surowicy.
• bądź bardziej aktywny fizycznie - aktywność fizyczna przez 30 minut dziennie poprawia metabolizm, który obejmuje utlenienie kwasów tłuszczowych. Pomaga to złagodzić czynność wątroby, a co za tym idzie, zapobiega urazom, które prowadzą do zwiększonego poziomu enzymów wątrobowcy we krwi.
• unikaj palenia i alkoholu - według artykułu opublikowanego w Journal of Hepatology palenie papierosów pogarsza problemy z wątrobą i utrudnia leczenie wątroby.
• odpowiednie przyjmowanie suplementów, leków i preparatów ziołowych.

Jak szybko może spadać poziom ALT?

Średnio poziom ALT znacznie spada po leczeniu i zmianie stylu życia w ciągu około 4 tygodni. Zależy to od tego jak konsekwentnie wprowadzasz korekty. Jeżeli zrezygnowałeś z alkoholu, twój ALT może zacząć spadać w ciągu tygodnia i nadal spadać przy ciągłej abstynencji.

Czy poziom ALT może spadać samoistnie?

Dopóki nie zmienisz diety, nie zaczniesz ćwiczyć i wyeliminujesz niezdrowe nawyki, takie jak intensywne picie, palenie poziom ALT w surowicy nie spadnie. Dodatkowo jeżeli podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych jest spowodowane ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, brak odpowiedniego leczenia przyczyni się jedynie do tego, że wysoki poziom ALT pozostanie niezmieniony.

Diagnostyka, konsultacje, leczenie i plan terapii - to wszystko możesz realizować w naszej placówce w Warszawie. Jesteśmy zespołem specjalistów, którzy kochają pacjentów, trudne historie medyczne oraz posiadamy umiejętności i empatię, która pozwala nam realizować się w tym projekcie.

Autor:
Artur Łabuz
Dyrektor ds. medycznych Opra-Med
Specjalista Zdrowia Publicznego